Bütün balıklar tüketicinin favorisi değildir ancak somon çok geniş bir kitleye hitap ediyor ve biz bunun nedenini biliyoruz.
Somon, çiftlik veya avcılık olması farketmeksizin, dünyadaki en değerli deniz ürünü olarak yıllardır yerini korumakta ve bu böyle devam edecek gibi gözüküyor. Tüketicilerin favorisi olan bu balık, işlenmiş, bütün olarak, fileto halinde ve tütsülenmiş yani aklınıza gelebilecek her şekilde piyasaya sunulabilmekte ve hepsinin lezzeti birbirinden güzel. Somon tedariği ise son derece durağan ve dengeli bir biçimde yıllardır devam etmekte ve tüketimi gün geçtikçe artmakta.
Peki ama neden?
Evet somon çok lezzetli bir balık olabilir ancak bu kadar türün içinden böyle sivrilmesinin nedeni ne olabilir. İşte aşağıda sıralayacağımız 10 madde somonun neden ‘üstün ırk’ olduğunu sizlere gösterecek.
1) Denizde Kum Denizde Somon
Atlantik somonu miktarı 2000 yılından bu yana 2 kattan daha fazla bir artış gösterdi (yıllık artış %7). Dünyadaki somon üretiminin %60’ı çiftlik somonudur. 1980 yılından bu yana Atlantik somonundaki %600’lük bir artış olmasına rağmen, dünyadaki toplam çiftlik somonu üretimi diğer deniz ürünlerine oranla bir hayli yüksek kalmakta. Beyaz balık olarak adlandırabileceğimiz somon ırkı 10 kat daha fazla ve içinde çok daha fazla ırkı barındırmakta. Avcılık somonu sürekli olarak 700bin – 1milyon metrik ton arasında bir miktarda seyretmekteyken, çiftilk somonu sürekli oranda artış göstermekte. 2011 yılında tedarik edilen 1.6 milyon metrik ton somonun 1.46 milyon metrik tonluk büyük kısmını Atlantik somonu karşılamıştır. 2000 yılının sonlarına doğru yaşanmış olan hastalığın tekrar etmesinden etkilenen Şili’nin üretiminin düşmesi bile dünya çapında somon tedariğini etkilememiş ve herkes ihtiyacı olan somonu elde edebilmiştir.
2) Sağlık Kapsülü
İçerdiği zengin omega-3 yağı ile pazarlama harikası olan ve televizyonda şeflerin, diyetisyenlerin, tüketici dergilerinin ve diğer üreticilerin övmekten bıkmadığı somon tüketicilerin gözünde sağlık kapsülü olarak yer almıştır. 10 gram somonda bulunan 1.5 gram omega-3 ile en değerli besinler arasında kendine yer bulmuştur. Bu miktarda sağlıklı gıda bulunduran diğer ürünler ise yerken somondan alınan tadın yanına bile yaklaşamıyorlar.
3) Olağanüstü Bir Hikaye
Avcılık somonunun hikayesi şüphesiz ki deniz ürünleri evrenindeki en çarpıcı hikayelerden birisidir. Her ne kadar bu hikaye çoğu tüketici tarafından bilinmese de anlatıldığı takdirde bu hikayeden etkilenmemek ve doğanın hayranı olmamak mümkün değildir.
Somon uzak nehirlerde ve ırmaklarda doğar ve tuzlu suya açılmadan önce bir süre burada yaşar. Yüzlerce kilometrelik bir yol kat ederek okyanusa açılan ve burada yaşamaya devam eden somon bir süre sonra Doğa Ana tarafından bir çağrı alır ve doğduğu yere o durgun sulara dönüş yapar. Döndüklerinde vücutlarında yıllardır taşıdıkları gümüşümsü mavi renkli pullar koyulaşmaya ve bazen de radikal bir değişiklikle herkesin bildiği red salmon (kırmızı somon)’a dönüşür. Erkek somon köpek dişi çıkartır ve çenesi kavis alarak bir kanca şeklini alır. Bazıları yüksek bir kambura sahip olur. Doğanın kendisini böylesine mucizevi bir yöntemle insanlara sunmasını bu denli güzel bir hikaye ile tüketiciye aktardığınız zaman sırf bu hikaye için bile bu balığı almak isteyecek binlerce tüketici bulabileceksiniz.
4) Taze Çiftlik Balığı
Özellikle bizim halkımızda da rahatlıkla gözlemleyebileceğimiz çigtlik balığı eşittir bayat balık yargısını çiftlik somonu kırmaktadır. Çiftlik somonu küresel tedariği stabilize etmiş ve dünyada popülaritesini arttırmıştır. Perakendeciler ve restoran sahipleri için hayati öneme sahip olan taze balık ihtiyacı çiftlik somonu üreticilerinin taze balık lojistik zincirini çok iyi planlamasını ve zincirin kırılmaması için kritik önlemler alınmasını sağlamıştır. Günümüzde çiftlik somonu Norveç, İskoçya, Şili ve Kanada’dan büyük marketlere saatler veya günler içerisinde ulaştırılabilmektedir. Çiftlik somonu aynı zamanda bu balığın fiyatının azalmasına büyük bir katkı sağlamış ve orta gelir düzeyindeki tüketicilerin de bu avantajdan yararlanmasına öncü olmuştur.
5) Ar-Ge Yatırımları
Dünya üzerinde hiçbir balık türü için bu denli bir ar-ge çalışması yapılmamıştır ve yapılacağını da düşünmüyoruz. Genetik olarak üretim hızlandırmadan tutun da, daha faydalı yetiştiricilik için geliştirilen yemleme yöntemlerine kadar harcana yatırımlar çiftlik somonu üretimine verilen önemi gözler önüne sermekte. Bu araştırmalar ise üreticilerin daha faydalı, verimli ve en iyi somonu en ucuza üretmelerine bu da stabil küresel markete ve gelecekte kaynakların artışına yardımcı olmakta.
6) Sürdürülebilirlik
Deniz ürünlerinin artık olmazsa olmazı olan bu kavram somon için de vazgeçilmez bir gerçek. Sürdürülebilirlik sertifikası artık bir ekstra değil bir gereklilik halini almıştır. Somon ise bu işin öncülerinden. Dünyadaki bütün somon üreticileri bu kavramın önemini bilmekte ve buna uygun koşulları çoktan sağlamışlardır. Somonu pazarlamak için liste başı argümanınız kesinlikle ‘sürdürülebilirlik’ olmalıdır.
7) Takım Oyuncusu
Her ne kadar somon başlı başına biraz tuz ve biber ile bir tabakta mükemmel tat ve görüntü sunsa bile, artık günümüzde ‘gurme’ kavramı her restoranın vazgeçilmezi. Somon ise bu oyunda takım kurucu olarak diğer garnitür, sos ve lezzetlerle bir arada sunulabilen yegane deniz ürünlerinden birisi olarak ustaların işini kolaylaştırmakta ve tabaklara zenginlik katmaktadırlar.
8) Markalaşma
Deniz ürünü her zaman deniz ürünü olarak sofralarda yerini almakla bilinir. Bir karides, istavrit, kalamar aldığınızda markası sizin için hiç önemli değildir çünkü fonksiyonu bellidir. Ancak daha önceki maddelerde bahsettiğimiz somonun farklı uygulama alanları nedeniyle somon marka oluşturabilecek yegane deniz ürünüdür. Özellikle fümelenmiş somon ile markalaşma birçok firmanın ilk adımı olmuştur. Son zamanlarda ise çiftlik somonu üreticileri üstün kalite, süper lezzet ve çevresel duyarlılık yaklaşımları ile markalaşmada yarış halindeler. Görünen o ki, bu alanda yükselen müşteri talebi gelecek yıllarda daha fazla marka bağlılığını arttıracak gibi gözüküyor.
9) Hem Göze Hem Damağa Hitap
Maddelerin içinde en bariz olanı bu olmakla birlikte, en önemli olan da bu olduğu için bu konuya değinmeden geçemedik. Hiçbir deniz ürünü hem pişmiş hem de çiğ hali ile göze hiçbir zaman somon kadar güzel gelemiyor. Yapılan araştırmalar somonun piştiğinde aldığı pembemsi rengin insanları acıktıran bir özelliğe sahip olduğunu göstermekte. Fileto yapılmış bir çiğ somonun raflardaki görüntüsü ise insanı cezbeden bir parlaklığa sahip.
10) Takip Edilebilirlik
Tuna gibi tamamıyla ve doğru bir şekilde kaynağı tespit edilemeyen birçok deniz ürününün aksine çiftlik somonu veya avcılık somonu tamamıyla saydam bir takip edilebilirliğe sahip. Zincirin ilk halkası olan balığın kim tarafından tutulduğu veya yetiştirildiğinden, nerede toplandığı, tüketicinin restoranına veya mağazaya nasıl ulaştığına kadar bütün süreci rahatlıkla kontrol edilebilen somon müşterinin içini rahatlatıyor. Bu takip edilebilirlik birçok deniz ürününü alırken akılda kalan soru işaretlerini temizlediği için somona diğer ürünlere oranla büyük bir üstünlük sağlıyor.
